Dolluang Khua Tangthu

 

  1. Khuasatna thu

Thuklai khua panin Lunmun beh te leh Sumniang beh te vaihawm in Thaangkai Dolluang gam ah ten theih nadingin Falam ukpi Con Bik kiangah 1872 kum in Sialtal khat leh Zothau lawng khat tawh na ngen hi. Tentheih nading thu a ngah ciangin Pu Vum Thang, Pu Thuam Kham leh Pu Ngo Khaw Thang te makai in 1873 kum in Dolluang Mualnuam khua na sat uh hi. Kawltual teng tawh na tengkhawm uh a, kampau luhek leh annek tuidawn kibat loh manin gamkhing kisa in, 1875 kum dongbek teng uh a, a vek un Thuklai khua ah ciahkik in Pu Ngo Khaw Thang in Thuklai ukpi sem hi.

Mangkang te hong khan ciangin phungkhopna leh Zawlta nei te a kithahlupna thu upadi hong omsak uh hi. Tua laitak Thuklai ukpi Pu Ngo Khaw Thang in Pu Son Lam leh Pi Suang Dim te ii naubawlna (thatna) thu ip pih hi, cihthu Tedim vuandok zum ah a kikhiat ciangin Pu Ngo Khaw Thang pen a ukpi za pan kikhawl sakin, Pu Khan Mang kisem sak hi. Tua bang hunsung in Pu Vum Thang in Pu Kham Pau te tawh vaihawm in Dolluang Khuapha gam teng ah khua sat theih nadingin Falam ukpi Con Bik tungah Bawngtal khat tawh na ngen kik uh hi. A ngah uh ciangin Zam khat, Daak bukhat leh Khuang khat na piathuah lai uh hi.Tua ciangin Pu Vum Thang in Pu Ngo Khaw Thang kiangah ‘ken hausa sem nuam keng, na ukpiza tawknga nahih ciangin Dolluang Khuapha khua ah hausa hong sem in’ acih ciangin Pu Ngo Khaw Thang inzong sangthei hi. 1897 kum ciangin Pu Ngo Khaw Thang (Thuklai ukpi) makai in Pu Vum Thang leh Pu Kham Pau te tawh Thuklai khuabup vaihawm in inn 72 kipan pah in Dolluang Khuapha khua na sat uh hi. Inn 50 te in lo nasep sungteng lo ah giak in, anlak zawh ciangin Thuklai ah ciahkik hilhial uh hi. Inn 22 te ahih leh Khuapha khua ah tengsuak uh hi.

A tenzawh uh kum 3 pha nailo in, zankhat thu in Pu Son Thuam zi Pi Awi Ngoih pen sahang in a mat ciangin kamsia kisa uh a, Thuklai ah innkuan 9 ciahkik leuleu in, inn 13 te citak takin tenglai uh hi. 1912 kum ciangin Dolluang khua mun pen nisuahna lam tai khatna, tu aa zato inn kilamna mualdung suk tengah kituah uh hi. Hi mun ah kum 53 sung teng uh hi. 1965 kum ciangin hausa Pu Thang Suak vaihawmna tawh Sia Hang Thian Thang makai in, Keakmual ah khuamun kituah uh hi. 2000 kum, Dolluang kum 100 cin ciangin Keakmual pen Zion mual ci in kilaih hi.

 

  1. Khua min kivawhna thu

Thuklai khuasat Pu leh pa te in Zogam leh Zanggam te a uk hun a ki panin Kawlzang gam sung a sing manpha: Dolsing te peuhmah Tangpi te phuk ding, puak ding leh zat ding peuhmah nakpitak in khaam uh a, a deih te in kumpi zumah siau-in a ngah uh ciang bek in phuk thei, pua thei, zang thei, bek uh hi.  Tua ahih manin pawl khatte in amau siamna ciat tawh tua dolsing te Khamtung gam lam ah Zat dingin a tam thei thei in puak khia ciat uh hi. Kawlzang gam panin Khamgam lam manawh a dolsing te a kitam puak mahmah hun laitak in ‘Tui te suklam luang a, dolsing te a tolam ah luang hi,’ a kicihna kammal zui-in “Dolluang” cih kammal hong piangkhia thei hi. Tu lai Dolluang gam tawn in Zanggam dolsing te a kipuak tohna gam teng ‘dolluang gam, dolluang mun’ cihna mun tengah khua aki sat ciangin kammal kilosa siksan in “Dolluang khua” a ki vawh ahi hi.

 

  1. Beh om teng
    1. Thangngiak
    2. Thatmun
    3. Zamang
    4. Tunngo
    5. Lenteng
    6. Sumkip
  2. Pawlpi om teng
    1. Laipian
    2. ABM
    3. AG
    4. TCBC

 

  1. Sanginn : Basic Education High School
  2. Zato : RHC (27.4.1972)
  3. Inn phazah (Feb, 2023)             : 23
  4. Innkuan phazah (Feb, 2023) : 19
  5. Mi phazah (Feb, 2023) : Pasal (58) + Numei (80) = 138
  6. Kivaakna
    1. Singtang Lothawh
    2. Niangteh ciinna
    3. Singno ciin (Lingmaw, Kaaphi, Haai, Tapaya)
    4. Gankhawi (Bawng, Sial)
    5. Kumpi nasep
    6. Gamdang ah sumzong
    7. Lettama
  7. Khuami te sungpan a madawk deuh te
    1. Lam Khaw Thang, Thangkai kual ah Captain ngah masabel
    2. Cing Deih Lun, All D (2015)
    3. Cing Kam Nem, SAE, MPA
    4. Gin Kaang, Tedim aa teng masapawl
    5. Hang Ko Pau, AD (Post&Telegraph Transport)
    6. Hang Za Thang, TEO
    7. Hang Khaw Pau, Asst.Director
    8. Dr. Chin Khua Zam, DD, a thungetna tawh mi tampi dam
    9. Dr. Thang Khan Pau, DD
    10. J.Thang Za Pau, former TBC president
    11. JM Suak Khaw Mang, Back to the Bible Mission, Kalaymyo
    12. Thang Ngin, Sukte gungal ah Pasian thu gen aa vak masa
    13. Dr.Cin Do Kang, GTh, BTh, MMis, MDiv, DD
    14. Sgt Zam Cin Thang, Bawhlung siam (State&Division)
    15. Hang Khaw Lian, Burma selected footballer
    16. Sing Ngo, SAE
    17. Thang Suak, Tedim aa teng masapawl leh mihau
    18. Thawng Khan Cin, Bawhlung siam (State&Division)

 

  1. Thu tawk nate
    1. Pu Thang Kam, hausa
    2. Pathian ompui Dolluang khua since 1897
    3. Public Health Department record file, Tedim Hospital
    4. Schools Profile, Basic Education Department – Tedim Township
    5. Thuklai khua leh Sizang ngam tangthu, 2020
    6. “Sizang” min pianna le pu thuan tak tangthu
Leave a Reply 0

Your email address will not be published.



PARTNER

error: Sanggam, Na Copy sangin hong share sak zaw ve,