Thangsan Khua

 

  1. Khuasatna leh khuamin vawhna thu

Mangkang kumpite hong khan ciangin khamtung gam pawlkhat in Mangkang kumpi hong do hi ci in a theih te mei tawh na halsak hi. Tua sungah Vangteh khua zong kihel ahih manin khuadang ah na taitek uh a, Thawmte Pu Vial Suan, Pu Beal Tun leh Pu Suan Khai te in Tuitawh khua na bel uh hi. Tua hun sungin Dolluang khuamun ah khuasat hunsung ahih manin Dolluang hausa Pu Ngo Khaw Thang in a khua upa Pu Kham Pau leh Pu Vum Thang te sawl in, Keizang khua aa abeh te uh a zawn dingin paisak hi. Keizang aa te a na utloh ciangin Tuitawh aa behte zawn ning ci in, Tuitawh pai uh hi. 1906 kum ciangin Tuitawh panin Pu Vial Suan, Pu Beal Tun te unau leh Pu Suan Khai in na zuisuk pah uh hi. Dolluang atun uh ciangin kum 3 sung na tengkhawm uh hi. Ahizongin Dolluang khua aa atengsa te tawh dawi biakna kibang theilo ahih manin Pu Vial Suan leh Pu Beal Tun te unau Laangkham mun ah a tuamten hi.  Kum khat khit ciangin Saizang khua panin Vangaw Pu Zing Thang leh Pu Ngaih Thualte unau in hong zuan uha, a ten masakna munteng lei san lua sa uh ahih manin Thangsan nuainung munah a kikhiin uhi. Tua mun panin Pu Vial Suan’ tapa nihna Pu Awn Vung in inn a hong neih ciangin Pu Zing Thangte unauteng tawh inn (5) a pha uhi.

Khatvei Tedim vuandokpa Mr. Thomson gam van dingim hong zin a, “Ngo Khaw Thang aw, na siah nek nop mana hong tungthak te khuatuam ah tengsak cih za ing. Tuabang hithei lo hi” a cih leh Pu Ngo Khaw Thang in ‘ka dawi biakna uh aki batloh man hi’ acih ciangin Vuandokpa in ‘tua ahih lehzong vai khat peuh aom ciangin na sapna hong zak nading ciangah tengsak thei bek ding hi teh’ ci hi. Tua ciangin hausapa inzong ngaihsun pah a, a zingsang ciangin a sapna a za theipah ding ci in, Dolluang thaan khang( tu laitak aa Rev. J Thang Za Pau te lo lu) singkung tungah zing tuung in pasal khat tukhol sak pah hi. Vuandokpa in a sapsak ciangin za theipah lian ahih manin vuandokpa lungkimsa in Tedim zuan kik hi. Hunkhat ciangin Tedim vuandokpa Dolluang gam van dingin hong zin kik in, Tedim pan Laihan (Pimpih) lam tawn in hong lehsuak thong hial a, Kawllang mual panin Langkham munah inn a om te mupah ahih manin hehsa in Dolluang hong tung hi. Hong tun ciangin ‘Ngo Khaw Thang aw banghang a hong khem na hiam’ ci in Dolluang khua te Rs.50 tek liausak in, Langkham aa teng inn (5) teng zong phiatsakin Samual munah Dolluangte tawh teeng khawmsak hi. Tua hun a kipan Langkham te, Vangteh te, Sizang te cihbang kici nawnlo in Sizang te tenna teng Dolluang khua tung ci in, Vangteh mite tenna teng Dolluang khua nuai ci in khua khat in kiciamteh hi. Pu Vial Suan tapa Pu OnVungh hong khan ciangin Simzang, Vangteh leh Heilei khuate pai in mia a va zot ciangin pawlkhat in hong pom uh a, hong pawlcing uh hi. 1960 kum ciangin Hausa Pu Thuam Ngaih Lian in a tenna leitang san tawh in Thangsan khua cih khua minin a laihsakkik hun a kipanin tuhun dongin Thangsan kici suak hi.  Tawlanzi kumpi hong kah ciangin khuakip a suahtheih nading uh siau uh a, khuakip khat hong suak hi. 1997 kumciangin a khua thung nisuahna lam teng min cim ahihmanin khuamun hoihsa lo uh a, tulaitak aa Mualzang khua khang ah kituah suk in, khuakip khat in tudong omsuak hi.

  1. Beh om teng
    1. Thawmte
    2. Guite
    3. Vangaw
    4. Neihkhup
  2. Pawlpi om teng
    1. ABM
    2. Laipian
    3. AG

 

  1. Sanginn : Basic Education Primary School
  2. Zato : nei nailo
  3. Inn phazah (Feb, 2023) : 12
  4. Innkuan phazah (Feb, 2023) : 10
  5. Mi phazah (Feb, 2023) : Pasal (59) + Numei (41) = 100
  6. Kivaakna
    1. Lo khawh
    2. Gankhawi (Sial, Bawng)
    3. Niangteh ciin
    4. Gamdang pai
    5. Kumpi nasep

 

  1. Khuami te sungpan a madawk deuh te
    1. Vungh Sian Langh, TCO
    2. Thang Khaw Pau, High School Headmaster
    3. Dai Pum, IP
    4. Tun Lang Thang, ATEO
    5. Vungh Khan Do, Middle Head
    6. Luai Do Thang
    7. Ngin Suan, Bawhlung siam (State&Division)
    8. Pum Khaw Ngin, Bawhlung siam (State&Division)
    9. Cin Suan Mung, Bawhlung siam (State&Division)
    10. Hau Ngaih Langh, Bawhlung siam (State&Division)
    11. Kam Tual Lian, Bawhlung siam (State&Division)
    12. Cing It Lian, Bawhlung siam (upper Myanmar selected)

 

  1. Thu tawk nate
    1. Pathian ompui Dolluang khua since 1897
    2. Pu Thang Za Do, hausa
    3. Sia Thawng Khen Langh, Tuiphumsia
    4. Public Health Department record file, Tedim Hospital
    5. Schools Profile, Basic Education Department – Tedim Township

~~~~~~~~

Leave a Reply 0

Your email address will not be published.



PARTNER

error: Sanggam, Na Copy sangin hong share sak zaw ve,