Haimual Khualui

Khua thu atomkim:

  1. Khua min           : Haimual khualui
  2. Inn phazah       : 18
  3. Veng                   :
  4. Sang                   : Basic Primary School
  5. Mi phazah        : 90s
  6. Beh omzah      : Zahau, Hualngo, Gualnam
  7. Pawlpi               : Laipian, EBC, RC, UPC, Tuiphum
  8. Kivaakna          : Singtang (Buh, Vaimim) kho, gankhawi, sumbuk

Hualngo Pulepate tenna Tang khuapi, Seipi khua panin Pu Hnen Thang in Lotharawn khua-ah, tua pan Auhmun khua-ah, tua pan Sialam khuate-ah a banbanin a teng kawikawi hi. Siallam khua-ah a ten hun sungin Surbung khua Pu Thang Vea in khua satpih ding 1896 kum sungin Pu Hnen Thang zawn a Vutbuak  a sat khawm uhi. Pu Thang Vea in Pu Hnen Thang’ sanggam nu tenpih a, Pu Hnen Thang in zong Pu Thang Vea’ sanggam nu mah tenpih ahih manin amaute gel pen sungta-putu tuakin a kimat mahmah uh banah, Tlaisun ukpipa Pu Tson Bik tungah a kikim in siah piakkhawm tuak, khua mite tung pan zong a kikim in siah ngahkhawm tuakin kumsawt pi sung hausa a seemkhawm tuak uhi.

Hun khat ciangin Pu Thang Vea in amah bekbek khuasat pa le hausa pa banglian in kingaihsun lua ta a, a ma tapa te bekbek aading mun le gam a vaihawm sak hi. A tapa ubel, Pu Chon China pen, Vutbuak hausa dingin a vaihawm sak hi. A tapa thumna pa, Pu Hreng Hmunga pen, Kawilaam khua satsak in, a tapa nihna pa Pu Suak Hu Liana pen tu lai Haimual khualui mun ah khua a satsak hi. Hi bang thu teng hang in khuasat pupi tegel Pu Thang Vea le Pu Hnen Thanga-te kikal ah thubuai lianpi a hong pian ciangin Pu Hnen Thanga in zong Rs100/- leh Sial luang 4 tawh Pu Tson Bik zumzian a tungta hi. Pu Tson Bik in Pu Hnen Thang zong Vutbuak gam sung veve munhoih khat ah gam a satsak hi. A mualdung khempeuh ah Hai kung tampitak a na pona mualdung ahih man in “Haimual khua”ci-in amin a vawh pah hi. Hih Haimual khua pan in 1950 kumin Haimual khuathak khua a kisat sawn hun ciangin 1896 kum a khua inn 5 tawh Pu Hneh Thang sat Haimual khua pen Haimual khualui hong suak ta hi.

Khuasat Pupi teng

  1. Pu Hneh Thang (Chalthleng) 1896 kumin Vutbuak panin sat.
  2. Pu Sal Thang (Chalthleng) 1896 kumin Vutbuak panin sat.
  3. Pu Sai Thiang (Chalthleng) 1986 kumin Tuidil panin sat.
  4. Pu Nun Ham (Chalthleng) 1896 kumin Zimpi panin sat.
  5. Pu Sel Vunga (Hnamte)
  6. Pu Lal Kiana (Khupno)
  7. Pu Lian Ngin (Simthang)
  8. Pu Hrang Tin Lala (Chalthleng)
  9. Pu Than Saia
  10. Pu Zun Thang Vunga (Chalthleng)
  11. Pu Pu Hrang Vela (Khupno)
  12. Pu Lian Thuama (Bocung)

Tu laitak a Haimual Khua akisat ma in nihvei na kisat ngei khin hi ci-in tangthu ah na ki gen ngei hi.

  1. A masa pen te Ralte kici te na sat ngei uh a, a mau satna pen tulai tak a Muntekawn sak zangtamno sung hi in inn 100 val dingin ki gen hi. A tun hun leh a taikhiat kik hun zong aki genna omlo hi.
  2. A nih veina pen Laaitui Khua pan in kigen a Pu El Thuam khangpan a (14) na Pu Tawng Go sanggam pa Pu Hen Go hih tuak hi. A mah in Sial hau in tong ding acih leh Sialsun ding Pu Tawng Go na paipak thei lo ahih manin Pu Hen Go heh in a sial teng nene in a gaih ciangin Manipur gam a Buukpi sat dingin pai hi ci-in tangthu in ki gen hi. Tua hunlai in cidam hetlo uh a hih manin “Aktui tang khat na kham val nop uh leh Haimual ah teng un” cih paunak na om sak uh hi. Amau paikhiat khit ciangin Pu Tawng Go zongh ki awilo, lungnuam tuan lo in a va nungpai leh a paina lampi aa a nahtang sat te alai ngek sau pipi na pha man ahih manin pha nawn kei ning e maw ci-in Pu Tawng Go pen Dimpi ciang dong mah ki lehkik hi ci hi. A hun pen 1877 kim teng hi dingin ki ummawh hi.

BIAKNA A TUNNA

  1. 1938 kum in ABM (Baptist) Pawlpi ding hi ci-in ki ciamteh hi.

Ading masa teng

  • Pu Neihkhuaia
  • Pu Vombaka
  • Pu Thatthuama
  • Pu Tlangliana
  • Pu Thanchungnunga
  • Pu Duhchung Nunga te a hi uh hi. 
  • Zawnbawm vai

MIZO gam lam pan in Zawnbawm zawng te 1946 kum in hong tung in tua zawh asawt lo in Hlimlamma ci-in Limsang upna hong tun ciangin a sang thei pawl leh a sang theilo pawl hong om a, ki buaipian a Tahan lama Methodist  pawl lam in Hlim lam na a pom pih, a pawlpih theih uh ciangin Haimual ah 1953 kum ciangin Methodist Pawlpi hong ding khia uh hi. 1958 kum ciangin Pu Tun Zam makaih natawh S.D.A pawlpi hong ding uh aa, 1974 kum teh kawl lam tai uh ahih manin S.D.A pawlpi zong hong bei kik hi.

  • A nih veina Tuiphum Pawlpi

1977 kum ciangin a nih veina Tuiphum pawlpi hong ding kik uh hi. A lut masa teng.

  • Pu Gin Khua Thang
  • Pu Vial Ngaih Lian
  • Pu Thang Khan Sum
  • Pu Zel Hau
  • Pi Dai Ciang
  • Sia Mang Khan Pau
  • Suan Do Nang
  • Lia Cing Awi Lian, te ahi uh hi.

A om masa Tuiphum pawlpi beini, a tha a telgen thei om lo hi.

Hih a dingkik Tuiphum pawlpi pen Daampi khawk ah om uh a, Daampi khawk ten avan zawhloh ciangin Keizang khawk tawh ki naizawkna leh cilehsa vai ahzongh a kinai manun Keizang khawk tawh a kizop uh ciangin minam vai-in buaina hong om leuleu in amau zongh ki thadah suah in a tawp mang leuleu uh hi. 1981 kum ciangin hong bei kik uh hi.

Laaitui EBC pawlpi pan in Upa Ngul Khan En makai-in khangno pawlkhat tawh Jan 26-28, 1990 kum in Gospel napai uh a, anuai a teng tawh EBC pawlpi na ding uh hi.

  1. Pa Go Sang Khum
  2. Nu Ciang Khan Gin
  3. Nu Zo Niang
  4. Pau En Thang leh
  5. Khai Cin Thang te a hi uh hi.

~~~~~~~~~~~

Leave a Reply 0

Your email address will not be published.



PARTNER

error: Sanggam, Na Copy sangin hong share sak zaw ve,