Pu Pum Za Kham

Pu Gin Za Thang (Hatzaw) leh Pi Vung Mang (Gualnam) te sung pan 1875 kumin Tonzang ah suak hi. Ani pi Tel Ciin pasal Hau Pum (Kam Hau tapa) agang Hau Pum –Pum Za Kham min tam hi. Amah sunglut hi a, amin zong Maung Thawng hi ci hi. Atak lam nakguh nuai ah meima pawn khat om a, galten hong kapna hi ci-in aneulai genden hi.

Zilehtate: Suangsang khua Pu Pau Khaw Lian (Sukte) tanu Vum Niang tawh kiteeng a, ta 16 neikhit ciang azi in sihsan hi. Tua khit ciang Vial Pau (Khaute beh) tanu Man Niang tawh kiteeng a, tapa 3 leh tanu 1 nei beh hi.

Aneu lai in asi teng: (1) Thang Cin Khup, (2) Mang Za Cing, (3) Niang Khaw Hau, (4) Zen Khaw Niang, (5) Mang Gawh Cing, (6) Man Za Ning, (7) Pau Za Bul, (8) Tual Khaw Gin, (9) Zam Zuan, (10) Ciin Zuan te hi. Tanu tapa (20) aneih lakah aneulai in (10)  si a, (10) te in zileh tanei hi. Tua hang hih la phuak hi. I. (a) Sim a kathah, mal a kathah, thah minthang te, kei hinge e, (b) Sim a kasih, mal a kasih, sih minthang te, kei hing ee.

Atate: (1) Thang Cin Lian (1890-1933) + Ngai Khaw Cing (Ngaihte) Kham pu (Hatzaw). (2) Ciin Khaw Cing + Kam Thuam (Valte) Zen Hang nu kik hi. Taneilo uh hi. (3) Kam Hen Thang (1907-1947) + Ngai Khaw Cing (Ngaihte) Thang Suan Lian pu. (4) Khup Za Siing (1910-1943) + Dim Za Man (Hatzaw) Dr. Thang Khan Piang. (5) Lian Nawl (1912-1944) + Man Khaw Ngai (Gualnam) Rev. Pum Suan Mung. (6) Lian Za Kap (1915-1993) + Niang Za Niing (Buansing) siapi Vul Za Thang naunu. (7) En Hang (1918-1993) + Ciin Za Huai (Hatzaw) Pau Za Cin M.A,BT pu. (8) Man Tuah Kim (1923-2006)+ Khup Khaw Zam (Levang) L.Kham Lian Sum (Chief Manager). (9) Lian cin Do (1934-2001) + Ciin Khaw Nian (Hatzaw) Dr. Niang Khan Dim (Director). (10) Thang Za Thawng (1938-1986)+ Nang Khan Cing (Thangeu, Khongsai) tanu bek nei hi. Pum Za Kham in 1906 kumin sial tal ki siang khat go in, “ A ut teng in hong zui vo, gam neem zuan ding”  ci-in thau lawng guk leh khuapih inn 30 tawh Kansau nusia in Zampi khat, dang kapi 100 leh zubeel khat tawh Tonglawn gamlei in teeng uh hi. Apai khiatpih beh lutang te: (1) Hatzaw pa Pu Gin Za Thang, (2) Ngaihte-Selvum, (3) Gualnam Khaam En, (4) Baite-Sem Gin, (5) Valte-Kam Thuam, (6) Khaute-Pau kai, (7) TawmbingAwn Za Neng, (8) Naulak pan Tawn Thual te hi. Khuasat pa Pum Za Kham laa pi, I. (a) Singta gam zang, beel bang asuan, vaimang abia, kei hing ee, (b) Theih loh khang vai, mang kabiak in, simsing bang gil, aw ci ee.

Pum Za Kham in Pu Hau Cin Khup ko na leh aphat kikna lungdam aa aphuah hi. I. (a) Lim belh mangin, vaimang mun ah, ka tuai lungmawl, ong ci ee, (b) Taang in len mual, kakai nua ciang, sinlai vabang pil ci ee.

Gulpi Samnei Man: 1903 kum Pangzang asat kum seitual kawl ah gam vak a, gulpi vom samnei khat tuak in gulpi in dingto in tu nuam in akam ka in alei khazalzal hi. Si veve ding ci-in athau manin akap leh kawl pan kia in lei kidenna pah hi. Sing leh gua te zong puksuk pah zihziah in ging zuazua in, amah zong deel zen in inn lam zuan in taipah hi. Tua nipen khal lai nisat mahmah ni hi a, vanpi ging kekkia in huihpi guahpi zupah hi.

A lu sakol lucia pha a, anakguh sialpi nakguh cia pha hi cihi. Khuamual atunteh hih la sa hi, “Zang khen kawl ciang, ziat a ka tawi, singgam zin bang, ling ing ee” I. (a) Sang hi ci a, sang pal ka lawh, min lawh ngam loh, ahun sem ven, thangvan lai kek in kia, (b) Zin leng lam tual, mual nun nuam ah, kei zong zua min, sial in gee ci-in la phuak kik hi. 1942 March kha in ngap mello, lupna ngak a omkim lai thakhat thu in sisan tampi luakhia hi. Tua pan dam zo nawnlo a, a it akhua atui, azi atate nusia ta hi.

I. Pum Za Kham in atupa Pum Za Mang aphuah: (a) Pupa siallum, sial lei suaksa, sonmang in tangbang phong ee, (b) Tultuk suan bang, hong meng nawn ee, gual aw laambang, paak leng ee. II. Pum Za Kham in ani Tel Ciin Hau Cin Khup nu aphuah: (a) limbelh ciinmang, nahawm siam a, kaciin lawibang thang hi ee, (b) Sinthu zatam, sawlbang banna, theisan ka ni, nu aw ee. III. Mangkang kumpi in thaukap siam, sa tampi man ahih man thauka khat pia a, lungdam na phuah hi. (a) Zangkhen kawl ciang, tawi siam ci ee, ka min in zang tual ban ee, (b) Vai tun nu laam, bang hong pak na, tun aw lia leh, tang bang ee.

Leave a Reply 0

Your email address will not be published.



PARTNER

error: Sanggam, Na Copy sangin hong share sak zaw ve,